افزایش تمرکز از کارهای آسان تا سخت
کم کردن حواس پرت کن ها معمولاً بهترین راه افزایش تمرکز است. البته یک سری فعالیت های مثبت برای افزایش تمرکز میتوانید انجام دهید.
مثلاً استراحتهای منظم داشته باشید و یک تعادلی بین انتظارات خود و سطح توانایی های تان برقرار کنید. در این قسمت راهبردهایی برای افزایش تمرکز توضیح داده شده است:
● تهیه لیست
اولین مانع تمرکز، اطلاعات و افکار شما است که به صورت آشفته، در مغز شما قرار دارد، پس تصمیم بگیرید که آنها را بنویسید. وقتی مطالعه میکنید لیستی از کارهایی که میخواهید انجام دهید
(مثلاً شستن لباسها، زنگ زدن به دوستان، نوشتن تکلیف دروس دیگر و …) را درست کنید و مواردی که به ذهن تان می آید را به آن اضافه کنید.
در ضمن تاریخ انجام کارهایتان را نیز یادداشت نمایید. این کار خیال شما را از بابت مشکلی که ذهن تان را اشغال می کند، راحت خواهد کرد.
اگر با این کار هم مشکل دستبردار نیست، بهتر است از مطالعه صرفنظر کنید و به دنبال رفع مشکل برخیزید و بعد از این که خیالتان راحت شد، به مطالعه بپردازید.
● استراحت کنید
اگر برای افزایش تمرکزتان مجبورید برخی نیازهای خود را سرکوب کنید، هر از گاهی آن نیازها پیروز میشوند و تمرکز شما را به هم میزنند.
مثلاً اگر بخواهید نیاز اساسی مانند گرسنگی را انکار کنید تنها چیزی که به آن میتوانید فکر کنید غذا است! پس توصیه میشود چند دقیقه استراحت کنید و آن نیاز را برآورده کنید و سپس به مطالعه ادامه دهید.
● بین اهدافتان و مهارتهایتان تعادل برقرار کنید
بهترین نوع تمرکز ذهنی وقتی برقرار میشود که یک تعادلی بین آن تعداد کاری که میپذیرید و سطح مهارتی که شما دارا هستید، ایجاد شود.
اگر پذیرش یک کاری بیشتر از حد مهارت شما است، بعد از شروع به انجام آن اضطراب و نه تمرکز حاصل میشود و برعکس اگر مهارتهای بالا داشته باشید ولی کاری را به مبارزه نطلبید، ناراحت خواهید شد و حواستان به راحتی پرت میشود و نهایتاً اگر هر ۲ سطح مهارت و مبارزهطلبی شما کم باشد شما نسبتاً بیعاطفه میشوید و هدفی برای بالا بردن تمرکز نخواهید داشت.
● از مشاور کمک بخواهید
اگر فهمیدید که با موضوعی درگیر هستید، امروز و فردا نکنید و قبل از آن که به مرحله اضطراب و یا بدتر بیعاطفگی و بیعلاقگی برسید از یک مشاور کمک بگیرید.
به مرکز مشاوره و راهنمایی دانشکده بروید و از مشاور کمک بخواهید. در اغلب موارد زیاد طول نمیکشد که مشاور مشکل شما را حل میکند و به شما کمک میکند که بقیه سال تحصیلی یا ترم را به راحتی بگذرانید.
افزایش تمرکز از کارهای آسان تا سخت
● مباحثه کنید
همیشه کنار هم جمع شوید و در گروههای کوچک دانشآموزی، دانشجویی و یا گروههای کوچک فکری درباره موضوعات ویژه و کل درس بحث کنید
وقتی این مباحث رد و بدل میشود مقدار زیادی راجع به موضوع درس یاد میگیرید و موضوع درس ممکن است زندهتر به نظر برسد و حتی ممکن است علاقهِ برخی از اعضای گروه به شما سرایت کند و شما را با آن موضوع آشناتر و در نتیجه علاقهمندتر کند.
● از یک کتاب جایگزین و یا کتابهای تمرین استفاده کنید
اگر فکر می کنید با درسی مشکل دارید، ممکن است با کتاب درسی اش مشکل داشته باشید نه با موضوع درس. با مقدار کمی وقت صرف کردن در کتابخانه یا کتابفروشی ممکن است کتاب هایی را پیدا کنید که در آن نویسندگان، دیگر موضوعات مشابه را به روشی که برای شما قابل فهمتر است بیان کردهاند و این دو میتوانند مکمل یکدیگر باشند و یا اگر شما به اندازه برآورده کردن نیازهای دوره،
مهارت کسب نکرده اید، نیاز به تمرین بیشتری دارید.
کتابهای تمرین، تمرینات بیشتری برای ایدههایی که در کتابتان فراهم میشود بیان میکند. این کتابهای کمک درسی با بالا بردن توانایی شما در آنچه فراگرفتهاید علاقه شما را زیادتر میکند.
● برای مطالعهتان اهداف واقعگرایانه برگزینید
بیشتر مواقع شما کاری خارج از حیطه مهارت های خود برمیگزینید. شما با مشکلی مواجه میشوید که به راحتی بیان میشود به جای اینکه بخواهید مطالب یک ترم را در یک دورهِ ماراتون در آخر ترم فرا بگیرید عادت تان را تغییر دهید و اگر تا به حال کم کار بودها ید و مطالعه نمیکردید شروع کنید.
● وقفهها را حذف کنید
اگر بین مطالعهتان وقفه داشته باشید تمرکز تان به هم میخورد بنابراین به دوستان و آشنایان توضیح دهید که نمیخواهید هنگام مطالعه مزاحم تان شوند. اگر دوستان تان هنگام مطالعه مزاحمتان میشوند، آنها را با دوستانی که این گونه نیستند، جایگزین کنید.
● با کارهای ساده شروع کنید
یک لیستی از کارهایی که میخواهید انجام دهید را تهیه کنید و کارهای سادهتر را اول انجام دهید. اگر دو کار از یک درجه از اهمیت برخوردارند ابتدا آن کاری که برای شما آسانتر است را انجام دهید.
یک راه دیگر برای شروع کردن، مرور مطالب مطالعه شده است. مثلاً اگر یک مسأله آمار تازه، میخواهید حل کنید ابتدا مسائلی که قبلاً حل کردهاید را مرور کنید و سپس مسأله جدید را حل کنید.
● کارهای سخت را قبول کنید
وقتی فکر میکنید که یک چیزی سخت و ناخوشایند است، روی قبول آن کار نمیتوانید تمرکز داشته باشید.
ذهنیت <من نمیتوانم این کار سخت را انجام دهم> با ذهنیت <برای دستیابی به اهداف ارزنده آینده این کار را میپذیرم و میتوانم این کار و هر کار سخت دیگری را انجام میدهم> بسیار متفاوت است.همهِ آنهایی که به اهداف مهم میرسند، کارهای سخت انجام میدهند. آنها برای رسیدن به اهدافشان مشتاقانه تلاش میکنند.
● به خودتان برای مطالعه پاداش دهید
شما میتوانید برای متمرکز شدن، خودتان را تشویق کنید. مثلاً بعد از دو ساعت مطالعه یک برنامه خوشایند (یک مجله میخوانم، در پارک قدم میزنم و …) برای خودتان در نظر بگیرید.
مطالعه با پاداش معمولاً مولد است. اگر شما تنها سر ساعت فرصت مطالعه داشته باشید، چون تفریحی را در برنامه خود قرار دادهاید حداکثر استفاده را از این فرصت مطالعه میکنید. پاداش را برای تقویت اراده به خود بدهید و اگر در انجام مطالعه کوتاهی نمودید، پاداش خود را حذف کنید.
به نقل از روزنامه اطلاعات لیدا کاکیا، مسئول کمیسیون نقد و بررسی طرحها و برنامهها در آموزش و پرورش
وزارت آموزش و پرورش ایران